บาลีไวยากรณ์เบื้องต้น
สำหรับนักศึกษาใหม่
ชมรม นิรุตติศึกษา วัดมหาธาตุ คณะ ๒๕
พระมหาสมปอง มุทิโต
วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฏิ์ คณะ ๒๕
กรุงเทพมหานคร
อารัมภะ
โสตุชนผู้ใคร่จะศึกษาพระไตรปิฎกให้เข้าใจอย่างถูกต้องครบถ้วน ทั้งอัตถะและพยัญชนะ ควรเริ่มศึกษาคัมภีร์นิรุตติอันเป็นคัมภีร์บาลีใหญ่ทั้ง ๔ คัมภีร์เหล่านี้คือ
๑. คัมภีร์บาลีไวยากรณ์ ว่าด้วยกฎเกณฑ์ของหลักบาลี
๒. คัมภีร์อภิธาน ว่าด้วยศัพท์ในความหมายต่าง ๆ
๓. คัมภีร์วุตโตทัย ว่าด้วยระเบียบฉันทลักษณ์
๔. คัมภีร์อลังการ ว่าด้วยสำนวนโวหารต่าง ๆ ที่มีคุณและโทษ
คัมภีร์บาลีไวยากรณ์ที่นักปราชญ์ท่านนิยมใช้เรียนและใช้สอนสืบทอดกันมาแต่ โบราณกาล คือ คัมภีร์กัจจายนะ โมคคัลลานะ และสัททนีติ
คัมภีร์บาลีไวยากรณ์สายกัจจายนะที่นิยมเรียนกันมากอีกคัมภีร์หนึ่งคือ ปทรูปสิทธิ ซึ่งมีเนื้อหาครบสมบูรณ์ ทั้งไม่ย่อและไม่พิสดารจนเกินไป ง่ายต่อการทำความเข้าใจ
บาลีไวยากรณ์เบื้องต้นเล่ม นี้ ได้ย่อสรุปเนื้อหาจากคัมภีร์ปทรูปสิทธิเพื่อใช้เป็นสื่อการสอนภาษาบาลี เบื้องต้นแก่นักศึกษาใหม่ที่จะขึ้นไปศึกษาคัมภีร์บาลีใหญ่ทั้ง ๔ คือ ปทรูปสิทธิ อภิธานัปปทีปิกา วุตโตทัย สุโพธาลังการ และเป็นการเตรียมพร้อมเพื่อจะขึ้นไปเรียน พระไตรปิฎกที่ชมรมนิรุตติศึกษาเปิดสอนต่อไป
ขออนุโมทนาในกุศลเจตนาของทุกท่านที่ได้ร่วมจัดพิมพ์หนังสือเล่มนี้ออกเผย แพร่ ขอให้ท่านจงมีปัญญารู้แจ้งในพระสัทธรรมคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยง่ายเทอญ
พระมหาสมปอง มุทิโต
ประธานชมรมนิรุตติศึกษา